İSLAMDA AİLE HAYATI-OSMANLI DEVLETİNDE AİLE
Islamda aile hayatı-osmanlı devletinde aile
Her toplumda olduğu gibi Osmanlı devleti toplumunda temel yapı taşı aileleridir Çeşitli siyasi dönemlerde geçen Osmanlı devletinin gerek hayat şartları, gerek siyasi gösterdiği siyasi gelişmeler, gerekse kültür etkileşimle "Aile" kurumunda değişimler ve gelişimler, gözlemlenmiştir
Özellikle kuruluş döneminde aileyi en çok etkileyen iki faktör din ve geleneklerdir Hem Din hem de kadına itaatkar hem de fedakar bir yapıya itmiştir aile içerisinde Sadece kadını değil, aynı zamanda erkeği ve aile içerisindeki çocuğunda hareketlerini, yapısını, konumunu etkilemiştir
Sonraki dönemlerde de bu etkinin sürdüğünü görmekteyiz İslamiyet kadın-erkek hakları konusunda eski Türk toplumlarındaki tamamen ortadan kaldırıcı değil, yerleştirici bir rol oynamıştır
Evliliğin önemi
Ailenin Oluşması, yeni evliliğin meydana gelmesi toplum tarafından desteklenmektedir Çünkü evlilik hep toplumsal yapının düzeni hem de soyun devamı sağlanmaktadır Evlilik bir anlamda aileyi meşru hale getirmek işlerin kutsal bir güvenceye kavuşmasıdır Zira sağlıklı bir toplumun oluşturulması için ailenin ihmal edilmemesi gerekmektedir
Belirli yaşa gelen delikanlı ve kız, elbirliğiyle evlendirilmektedir Genelde sosyal şartlar eşit ve yakın olanlar birbirileriyle evlenmektedir Ama aksi durumlarda söz konusudur fakir kızla zengin erkek, fakir erkek zengin kız izdi bacı batıdaki evliliklerden fazladır
Evlilik bir anlamda aileyi meşru hale getirmek işlerin kutsal bir güvenceye kavuşmasıdır
Kadın
Bir aileyi aile yapan en önemli unsur kadındır Eski Türk toplumlarında beri kadına değer verilirdi, ve kadın toplumlarında ki işlevi çok önemliydi Zaten göçebe toplumlarındaki tabiatında bunu zorunlu kılmakta İslamiyet'ten sonra kadının bu önemi ve değeri devam etmiştir İslamiyet'ten sonrada kadının bu önemi ve değeri devam etmiştir Osmanlı kadının kendine özgür bir yapısı vardır Gerek hanımefendiliği, gerek hoşgörülüğü, mütevazılığı ve güzelliğiyle bilinen Osmanlı Kadın'ı diğer ülke insanları tarafından taktir edilmiş ve beğeni kazandırılmışlardır
Mesela 1723'te Lâle Devri'nde, Telhîsî Mustafa Efendi'nin oğlu, yeni evlendiği kızı beğenmeyerek boşanmıştır Kadı, kıza günde 6 akça nafaka verilmesine hükmetmemiş ayrıca kızın bütün çeyizinin ve evlenirken kocasından aldığı bütün hediyelerin baba evinin götürülmesine karar verilmiştir Ayda 180 akçanın bugünkü değeri 298 dolardan fazladır Orta derecede bir devlet memuru olan Sadık Efendi, 1820'de karısını boşamış, kadı efendi, boşanan hanımı için ayda 50 kuruş gibi ağır nafaka hükmetmiştir
Sürekli yardımlar yapılır ve onun zor durumda kalmamasına özen gösterilirdi Dul kadınlara gösterilen bu ilgi sebebi aile kurumunun masumiyetinin korunmasına yöneliktir Padişahlar arasında özellikle Osman Gazi dul kadınlara sadaka verirdi Bu bakış açısı diğer Osmanlı Padişahları tarafından devam ettirilecektir
Çocuk
Çocuk son derece şefkate değer bir varlıktı Çok disiplin, terbiye ve âdâp içinde yetiştirilirdi ama asla dövülmezdi
Çocuğu ebe doğurturdu Çocuk düşürten ebelerin çalışma izni iptal edilirdi Ama gene de çocuk düşüren anne çok vardı 5'ten fazla çocuğu olan aile, otomatik şekilde devlet himayesine alınırdı Meğerki varlıklı aile ola 1861 den itibaren ebelik yapacak Müslüman, Hristyan Musevi bütün hanımların, mektep-i tıbbiye de imtihan geçirecek ruhsat almaları şart kondu Doğumun üçüncü günü çocuğa adı, bir toplantı yapılarak babası tarafından konulurdu Baba, bebeği kucağına alıp kulağına üç defa ezan okur, üç defa adını söylerdi sonra misafirler ağırlanırdı
Çocuğun sünneti ailenin ve çocuğun hayatında özel bir öneme sahipti bu yüzden düğün törenine konu olur ve bu tören ailenin imkanlarına göre toplumsal anlam ve içerik kazanırdı Padişah çocukların sünneti ise geleneğin ulaştığı düzeyi ve ihtişamı gösterir evlilik merasiminde olduğu gibi sünnette de geniş bir davetli gurubu olurdu bu padişahın ihsanına mahzar olurdu
Erkek
Osmanlıda aile konumunda ailenin reisi erkektir otoritenin merkezidir
İslam dini ailenin merkezine erkeği koymakta, bunun dışındaki tüm statüleri ona göre belirlemektedir merkezi kilit kocaya yani aile reisine aittir diğer tüm roller aile reisine göre belirlenir, anlam kazanır kadının kocasını hoşnut etmesi onun bir görevi olduğu kadar edebi mutluluğunun da bir gereğidir: "kocası kendisinden hoşnut ölen bir kadın, cennete girecektir; çocuklar ise aile reisinin genel kabulleri ve değerleri doğrultusunda sosyalleşeceklerdir Çocukların büyük karşısında söz söylememe davranış hakkını kısıtlayan tarihsel gelenek ilerleyen dönemde İslam-i yorumlardan da onay ve güç almıştır
Sonuç
Osmanlı Devletinde aile kurumu çok önemli idi ve bu kurum toplumca destekleniyordu Toplumun genel refahı için düzenli bir aile olması gerektiğine inanılırdı Osmanlı Devleti'nde aile çok önemsendiği için bir aileyi aile yapan kadına da çok değer verilirdi Osmanlı Kadını'nı kendine özgü bir ağırlığı, hanımlığı vardı
Konu: İslamda Aile Hayatı 
Çarş. Mart 24, 2010 7:53 am
